IJZERTOREN DIKSMUIDE (BELGIË)

Bjorn van Belleghem

29 dec 20242 minuten om te lezen

KB als herstelmaatregel voor prefab betonelementen in monumentaal erfgoed

In augustus 2023 werd gestart met algemene restauratiewerken aan de Ijzertoren, een 84 meter hoog vredesmonument te Diksmuide, gebouwd in de periode 1951-1965, ter nagedachtenis van de eerste wereldoorlog.

Tijdens de restauratiewerken werd betonschade ten gevolge van wapeningscorrosie vastgesteld aan de onderzijde van de vloerplaat van de ‘kruiskop’, i.e. het bovenste gedeelte van de toren op een hoogte van ca. 70 meter.

Om dit probleem aan te pakken werd installatie van een KB-systeem vooropgesteld als duurzame hersteltechniek die bovendien betonverwijdering tot een minimum kon beperken om zo het uitzicht van de toren, die geclassificeerd is als monumentaal erfgoed, maximaal te behouden.

Gedegen vooronderzoek

In februari 2024 werd een betononderzoek uitgevoerd aan de betonelementen aan de onderzijde van de kruiskop van de IJzertoren. Aanleiding hiertoe waren een aantal gevallen brokstukken van deze betonelementen tijdens de opbouw van de stellingen in het kader van de algemene renovatiewerken.

De vloerplaat van de kruiskop bestaat uit prefab betonelementen die opgehangen zijn aan uitkragende stalen vakwerkliggers, ingestort in betonbalken. Aan de onderzijde van de prefab betonelementen is een esthetisch metselwerk aanwezig, waardoor aan de buitenzijde enkel metselwerk zichtbaar is.

Tijdens het betononderzoek werd vastgesteld dat de stalen draagstructuur en de wapening in de prefab vloerplaten aan de onderzijde van de kruiskop onderhevig waren aan corrosie ten gevolge van enerzijds carbonatatie van het beton alsook aanwezigheid van chloriden, vermoedelijk ingemengd tijdens de bouwfase.

Bij het louter herstellen van lokale delen met afgedrukt beton blijft er een risico op toekomstige schade door wapeningscorrosie, aangezien de oorzaak ervan globaal aanwezig was, maar nog niet overal voor zichtbare schade had geleid. Mogelijk toekomstige schade kan bovendien niet vroegtijdig vastgesteld worden door de moeilijke bereikbaarheid (70 meter hoogte) én de aanwezigheid van het metselwerk aan de onderzijde van de betonelementen.

Installatie van een inox net aan de onderzijde van de kruiskop voor het opvangen van vallende brokstukken werd in eerste instantie overwogen, doch was dit sterk in tegenstrijd met de eisen van de bouwheer m.b.t. bewaring van het oorspronkelijke uitzicht van het monument.

Onzichtbaar ontwerp

Bijgevolg werd een KB‑systeem op basis van opgedrukte stroom uitgedacht ter bescherming van de wapening en stalen draagstructuur waarbij zo weinig mogelijk systeemcomponenten zichtbaar zijn aan de buitenzijde van de structuur.

De anonde strips (TiMMO) werden geplaatst in de voegen tussen de prefab betonelementen en waarbij de bekabeling door de voegen naar de kruipruimte boven de elementen gebracht werd. De meetcellen van het systeem konden hierbij vanaf de bovenzijde van de betonelementen ingeboord worden vanuit de kruipruimte. Op deze manier is zowel aan de buiten- als binnenzijde van de toren helemaal niets te zien van enige bekabeling, stroomvoorziening, verdeelkasten of andere systeemcomponenten. Deze zitten allemaal volledig weggewerkt in de kruipruimte onder de valse vloer van de panoramazaal in de kruiskop van de toren.

Sinds september 2024 staat het KB-systeem onder spanning, waarbij de eerste testresultaten duidelijk aangeven dat de wapening in de betonelementen beschermd wordt tegen corrosie.